GENELGE 2011 /58 Kanuna Göre 4/1-(a) ve 4/1-(b) Kapsamındaki Sigortalıların Tahsis İşlemleri

1.1.5. Sürekli iş göremezlik derecesi itirazlarıyla ilgili mahkeme kararları hakkında
yapılacak işlemler
Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi
bünyesindeki Sağlık Kurulunca tespit edilen SİD e gerek sigortalı gerekse işverenler tarafından
itiraz amaçlı davalar açılmakta, dava sonucu verilen kararlarda sigortalıların sürekli iş
göremezlik derecelerinde artma, azalma, düzeltme veya birleştirme yönünde değişiklikler
olabilmektedir. Bu durumda mahkeme kararları, söz konusu değişikliklerin hangi tarih itibariyle
uygulanacağı veya maluliyete ilişkin kararlar da dahil olmak üzere sigortalıların bakıma muhtaç
olup olmadığı veya kontrol muayenesi gerekip gerekmediği konusunda Ankara Sosyal Güvenlik
İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kurulunca karar
alınarak işlem yapılmak üzere Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü (SSGM) ne intikal
ettirilmekte idi.
Ancak, söz konusu uygulama, mahkeme kararlarının kesinleşmesini müteakip Ankara
Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık
Kuruluna gönderilmeksizin doğrudan sigortalı dosyasının bulunduğu birimce uygulanması
yönünde değiştirilmiştir. Buna göre mahkeme kararları aşağıda belirtilen hususlar göz önüne
alınarak uygulanacaktır.
Kurumumuzun taraf olmadığı maddi ve manevi tazminat davalarında tespit edilen sürekli
iş göremezlik derecelerinin Kurumumuzu bağlayıcılığı bulunmadığından, bu tür kararlarla ilgili
herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Kurumumuzun taraf olduğu davalar sonucu verilen ve kesinleşen kararlarla tespit edilen
sürekli iş göremezlik dereceleri dikkate alınarak gelirleri yeniden hesaplanacaktır.
Anayasamızın 141/3 maddesinde “Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli
olarak yazılır.” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 3/12/2003 tarihli ve E.2003/4-776,
K.2003/720 sayılı kararında belirtilen; “… Hükmün açık ve net olması gereği hüküm sonucu ile
sınırlı olmayıp, iddiaların tek tek ele alındığı, cevaplandırıldığı, hukuka ve yasaya aykırı
bulunma ya da bulunmama nedenlerinin açıklandığı, yasal dayanakların gösterildiği, anlamaya
ve denetime elverişli gerekçenin varlığını da gerektirir. Zira taraflar ancak gerekçe sayesinde
hükmün hangi maddi ve hukuki sebebe dayandırıldığını anlayabilecekleri gibi Yargıtay denetimi
de ancak kararın gerekçe içermesi halinde mümkün olacaktır. İşte bu nedenledir ki, kararın
gerekçesinde hangi maddi vakıanın hangi hukuki sebeple davacıyı haklı gösterdiğinin
açıklanması halinde ancak, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 388 inci maddesine uygun bir kararın varlığından söz edilebilecektir …” şeklindeki açıklamadan da anlaşılacağı üzere,
Mahkeme kararları gerekçe ve hüküm kısımları ile bir bütündür.
Buna göre, Kurumumuzun taraf olduğu maddi veya manevi tazminat davalarına ilişkin
mahkeme kararlarının hüküm kısmında yer almasa da gerekçe bölümünde belirtilen sürekli iş
göremezlik derecesi Kurumumuzu bağlayıcı olup, sigortalının gelirlerinin ödenmesine esas
sürekli iş göremezlik derecesi, mahkeme kararının gerekçe bölümünde yer alan yeni sürekli iş
göremezlik derecesine göre değiştirilecektir.
Mahkeme kararlarında, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığına tutulma tarihinin
belirtilip, yeni sürekli iş göremezlik derecesinin hangi tarihten itibaren uygulanacağının açıkça
belirtilmediği durumlarda, mahkeme kararının kesinleşme tarihi dikkate alınacaktır.
Mahkeme kararlarında kontrol muayenesi ve bakıma muhtaçlık yönünde bir hüküm
bulunmaması halinde, mahkeme kararı gereği yerine getirildikten sonra Ankara Sosyal Güvenlik
İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kuruluna
sigortalının kontrol muayenesine tabi tutulup tutulmayacağı ile bakıma muhtaç olup olmadığının
tespiti amacıyla gönderilecektir.
Sürekli iş göremezlik derecesi tespit davalarının uzun bir sürece yayılması ve dava
konusu SİD oranının dava sonuçlanmadan kontrol muayenesi sonucu değişmesi durumunda, yeni
SİD oranı üzerinden işlem yapıldıktan sonra değişikliğe yönelik SİD kararı derhal mahkemeye
bildirilecektir. Mahkemenin sonuçlanması ile mahkemece belirlenen SİD oranının hangi tarih
itibariyle uygulanacağı hususunda kararda açık bir hüküm bulunmaması halinde işlemler
mahkeme kararının kesinleşme tarihine göre sonuçlandırılacaktır.
Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığının söz konusu olduğu durumlarda, iş kazası
veya meslek hastalığından herhangi biri hakkında verilen mahkeme kararında, sigortalının
sürekli iş göremezlik derecesinin değişmesi durumunda, mahkeme kararı, uygulanmadan önce
birleştirme kararı alınmak üzere Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal
Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kuruluna gönderilecektir.
İş kazasının mahkeme kararı ile tespit ettirildiği durumlarda, sigortalının sağlık kurulu
rapor tarihinin iş kazası tespit tarihinden daha sonraki bir tarih olması halinde, sürekli iş
göremezlik gelirinin başlangıç tarihi, mahkeme kararının kesinleşme tarihi olarak değil, rapor
tarihini takip eden aybaşı olarak dikkate alınacaktır.