ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yaşlılık Sigortası
1. Yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar
Yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar yaşlılık aylığı bağlanması ve yaşlılık toptan
ödemesi yapılmasıdır.
2. Yararlanma koşulları
Kanunun 28 inci maddesinde yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanma koşulları
düzenlenmiştir. Maddenin ikinci ve üçüncü fıkrasında yaşlılık aylığına hak kazanma genel koşulları belirlenirken, dört ila sekizinci fıkralarında sigortalıların işyerlerindeki çalışma
koşulları ile maluliyet ve çalışma gücü kayıp oranları gibi özel durumları göz önünde
bulundurularak, daha kolay şartlarla emekliliğe hak kazanabilmelerine olanak sağlayan özel
şartlara da yer verilmiştir.
Gerek genel koşullara, gerekse özel koşullara göre aylık bağlanabilmesi, 4/1-(a)
sigortalıları için çalıştığı işinden ayrılması, 4/1-(b) sigortalıları için tarım işlerinde kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışanlar hariç sigortalılığa esas faaliyetine son verip vermeyeceğini beyan
ettikten sonra, yazılı istekte bulunması ortak koşulun gerçekleşmesine de bağlı bulunmaktadır.
2.1. Genel koşullar
Yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanmanın genel koşulları;
8/9/1999 (hariç) tarihinden önce,
8/9/1999 (dahil) ila 30/04/2008 (dahil) tarihleri arasında,
30/4/2008 (hariç) sonrasında,
sigortalı olanlar için 3 bölümde incelenecektir.
2.1.1. 8/9/1999 (hariç) tarihinden önce sigortalı olanlar
8/9/1999 tarihinden önce sigortalı olanların yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları
Kanunla;
4/1-(a) sigortalıları için; 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci,
4/1-(b) sigortalıları için; 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu,
maddeleri yürürlükte bırakılmak suretiyle mülga kanunlardaki hükümler doğrultusunda
tespit edilmesi sağlanmıştır.
Buna göre, 8/9/1999 tarihinden önce sigortalı olan;
4/1-(a) sigortalılarının aylığa hak kazanma koşulları 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci
maddesinin A, B ve C bentlerindeki,
4/1-(b) sigortalılarının ise 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin birinci, ikinci
ve üçüncü fıkralarındaki,
koşullara göre belirlenecektir.
2.1.1.1. 4/1-(a) sigortalıları için
2.1.1.1.1. 506 sayılı Kanunun geçici 81/A bendine göre aylığa hak kazanma
koşulları
8/9/1999 tarihi itibariyle 506 sayılı Kanunun 4447 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki
(A) bendindeki seçeneklere göre yaşlılık aylığına hak kazananlar ile bu tarih itibariyle kadın
sigortalılardan 18, erkek sigortalılardan 23 yıllık sigortalılık sürelerini dolduranlardan;
- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması ve en az 5000 gün veya,
- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması, 15 yıldan beri sigortalı bulunması
ve en az 3600 gün yahut,
- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber, kadın ise 20, erkek ise
25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 5000 gün,
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma şartlarını yerine getirenler,
yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.
2.1.1.1.2. 506 sayılı Kanunun geçici 81/B bendine göre aylığa hak kazanma koşulları
4759 sayılı Kanunla değişik 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddenin (B) bendi ile
sigortalıların 23/5/2002 tarihindeki sigortalılık sürelerine göre, aşağıdaki tabloda belirtilen en
az sigortalılık süresi, yaş ve prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getirmeleri halinde yaşlılık
aylığına hak kazanabilecekleri öngörülmüştür.
4759 sayılı Kanunda yaşlılık aylığı için öngörülen kademeli geçiş süreci
23/5/2002 tarihindeki sigortalılık süresi/sigortalılık
süresinin başlangıcı
Tahsis talep tarihindeki en az
Sigortalılık
süresi Yaşı Gün
Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek sayısı
18 yıl–20 yıl 8 ay 15 gün
09/09/1981-23/05/1984
23 yıl–25 yıl 8 ay 15 gün
09/09/1976-23/05/1979 20 25 40 44 5000
17 yıl – 18 yıl
24/05/1984-23/05/1985
21 yıl 6 ay-23 yıl
24/05/1979-23/11/1980 20 25 41 45 5000
16 yıl – 17 yıl
24/05/1985-23/05/1986
20 yıl – 21 yıl 6 ay
24/11/1980-23/05/1982 20 25 42 46 5075
15 yıl – 16 yıl
24/05/1986-23/05/1987
18 yıl 6 ay-20 yıl
24/05/1982-23/11/1983 20 25 43 47 5150
14 yıl – 15 yıl
24/05/1987-23/05/1988
17 yıl-18 yıl 6 ay
24/11/1983-23/05/1985 20 25 44 48 5225
13 yıl – 14 yıl
24/05/1988-23/05/1989
15 yıl 6 ay-17 yıl
24/05/1985-23/11/1986 20 25 45 49 5300
12 yıl – 13 yıl
24/05/1989-23/05/1990
14 yıl-15 yıl 6 ay
24/11/1986-23/05/1988 20 25 46 50 5375
11 yıl – 12 yıl
24/05/1990-23/05/1991
12 yıl 6 ay-14 yıl
24/05/1988-23/11/1989 20 25 47 51 5450
10 yıl – 11 yıl
24/05/1991-23/05/1992
11 yıl-12 yıl 6 ay
24/11/1989-23/05/1991 20 25 48 52 5525
9 yıl – 10 yıl
24/05/1992-23/05/1993
9 yıl 6 ay-11 yıl
24/05/1991-23/11/1992 20 25 49 53 5600
8 yıl – 9 yıl
24/05/1993-23/05/1994
8 yıl-9 yıl 6 ay
24/11/1992-23/05/1994 20 25 50 54 5675
7 yıl – 8 yıl
24/05/1994-23/05/1995
6 yıl 6 ay-8 yıl
24/05/1994-23/11/1995 20 25 51 55 5750
6 yıl – 7 yıl
24/05/1995-23/05/1996
5 yıl-6 yıl 6 ay
24/11/1995-23/05/1997 20 25 52 56 5825
5 yıl – 6 yıl
24/05/1996-23/05/1997
3 yıl 6 ay-5 yıl
24/05/1997-23/11/1998 20 25 53 57 5900
4 yıl – 5 yıl
24/05/1997-23/05/1998
2 yıl 8 ay 15 gün-3 yıl 6
ay
24/11/1998-08/09/1999
20 25 54 58 5975
3 yıl – 4 yıl
24/05/1998-23/05/1999 20 55 5975
2 yıl 8 ay 15 gün-3 yıl
24/05/1999-08/09/1999 20 56 5975
2.1.1.1.3. 506 sayılı Kanunun geçici 81/C bendine göre aylığa hak kazanma koşulları
4759 sayılı Kanunla 23/5/2002 tarihinden geçerli olmak üzere 506 sayılı Kanunun geçici
81 inci maddesinde yapılan değişiklikle anılan bendin (a) alt bendinde yer alan 15 yıl + 50/55
yaş + 3600 gün koşuluna göre yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları 8/9/1999 tarihinden
23/5/2002 tarihine kaydırılmış ve bu tarihten sonra emekli olacaklar için 15 yıl, 3600 gün ve
50/55 yaş şartlarını yerine getirecekleri tarihe göre kademeli geçiş sür23/5/2002 tarihinde öngörülen şartları yerine getiremeyenler, bu şartları aşağıda belirtilen
tarih aralıklarından hangi tarih aralığında yerine getiriyorsa o yaşlarda aylığa hak
kazanacaklardır.
- 24/5/2002 ile 23/5/2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56
yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2005 ile 23/5/2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57
yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2008 ile 23/5/2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58
yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24/5/2011 ile 23/5/2014 tarihleri
arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları,
halinde yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.
2.1.1.2. 4 (b) sigortalıları için
2.1.1.2.1. 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre
aylığa hak kazananlar
1/10/1999 tarihi itibariyle aylık bağlanmasına hak kazananlar ile hak kazanmalarına iki
tam yıl veya daha az kalanlar, 1479 sayılı Kanunun 35 inci maddesinin 4447 sayılı Kanunla
değiştirilmeden önceki hükümlerine göre;
- Talepte bulunduğu tarihte prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması,
- Kadın ise 20 tam yıl, erkek ise 25 tam yıl prim ödemesi,
- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşında olması ve 15 tam yıl prim ödemesi,
şartıyla aylığa hak kazanacaklardır.